Yukarıda belirtilen bağımsız iki grup karşılaştırmasının yanı sıra, kontrollü veya deneysel çalışmalarda aynı deneklerin farklı durumlar altında sergiledikleri davranış ve algılarının incelenmesi de önemli olabilir. Örneğin, bir mamul için geliştirilen iki farklı reklamın aynı denekler tarafından nasıl algılandığı ve hangi reklamın daha çok beğenildiği gibi durumlar üzerine araştırmalar yapılabilir. Sporcuların yeteneklerinin geliştirilmesinde antrenman türünün etkisi veya iki farklı diyetin kilo verme açısından farklılık gösterip göstermediği gibi konuların incelenmesi bu tür çalışmalara örnek olarak verilebilir.
Bahsedilen durumlarda aynı deneklerin farklı uygulamalara (diyet türü veya antrenman çeşidi gibi) tabi tutulması söz konusudur. Bu tür çalışmalarda, farklı koşullar altında elde edilen sonuçların ne ölçüde farklı olduğunu araştırmak için eşleştirilmiş grup t-testi kullanılabilir. Eşleştirme işlemi, her bir denek için farklı şartlar altındaki performanslarını karşılaştırmak amacıyla gerçekleştirilir.
Eşleştirilmiş grup t-testi, hesaplama sürecinde öncelikle eşleştirilmiş farklar oluşturulmasını gerektirir. Bu farklar, her denek için iki farklı şart altında elde edilen değerler arasındaki farkları temsil eder. Ardından, bu eşleştirilmiş farklara ilişkin ortalama ve varyans değerleri hesaplanır. SPSS gibi istatistiksel yazılımlarda, çiftler oluşturulur ve bu çiftlerin eşleştirilmiş değişkenler listesine aktarılır. Sonrasında, bilgisayar tarafından hesaplamalar gerçekleştirilir. Analiz sonuçlarının yorumu, tek grup t-testinin yorumuna benzer.
Eşleştirilmiş Grup t-testi Örnekleri
1. Bir öğretmen, öğrencilerinin sabah ve öğleden sonra sınav performanslarını karşılaştırmak için bir grup öğrenciyi her iki zaman diliminde de sınava alır ve sınav zamanının öğrenci performansı üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlar.
2. Bir firma yöneticisi, işçilerinin Pazartesi ve Çarşamba günkü performanslarını kıyaslamak istemektedir. İki günkü performans arasında iddia edilen bir fark olmadığına inanmaktadır. Yöneticinin düşüncesi doğru mu, yoksa yanlış mıdır?
3. Bir süpermarket yöneticisi, bir grup müşterinin iki farklı promosyon kampanyasına karşı sergiledikleri tutum ve davranışları arasında anlamlı bir fark olup olmadığını araştırmaktadır.
4. Bir araştırmacı, anketörlerin saha çalışmaları sırasında katılımcıları etkileyip etkilemediğini merak etmektedir. Bu nedenle gönüllü olarak seçilen 30 kişiye iki farklı anketör tarafından sorular yöneltilir ve deneklerin iki anketöre verdikleri cevaplar arasında farklılık olup olmadığı incelenir.
5. Bir pazarlama müdürü, yürütülen reklam kampanyasının etkili olup olmadığını araştırmaktadır. Bu amaçla, müşterilerin firma mamullerine karşı reklam öncesi ve reklam sonrası tutumları arasında bir değişiklik olup olmadığını merak etmektedir.
6. Bir siyasi parti il başkanı, partisinin gerçekleştirdiği tanıtım faaliyetlerinin etkili olup olmadığını araştırmaktadır. Bunun için seçmenlerin ve vatandaşların tanıtım öncesi ve sonrası söz konusu partiye karşı tutumları arasında bir fark olup olmadığının incelenmesi istenmektedir.
Örneklerde, bir araştırmacı atletizm takımına alınacak olan atletlerin seçiminde 50 kişilik bir kadrodan seçim yapmaktadır. Bu amaçla, söz konusu 50 aday 400 metre koşusuna tabi tutulur ve koşma süreleri kaydedilir. Daha sonra, atletlerin performanslarını geliştirmek için 15 günlük bir özel eğitim uygulanır ve bu süre boyunca atletlerin performanslarının nasıl değiştiği takip edilir. Araştırmacı, uygulanan eğitimin etkili olup olmadığını görmek ve eğitim öncesi performans ile eğitim sonrası performanslar arasında anlamlı bir fark olup olmadığını araştırmaktadır. Tabloda, eğitim öncesi ve sonrası performanslar arasında ortalama 27.22 saniyelik bir fark olduğu gözlemlenmektedir.
Bu durumda, elde edilen t değeri 9.263 olarak bulunmuştur. İlgili anlamlılık düzeyi (Sig. 2-tailed) değeri ise 0.000 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlar göz önüne alındığında, verilen eğitimin son derece etkili olduğu ve atletlerin eğitim öncesi ve sonrası performansları arasında anlamlı bir fark olduğu yorumu yapılabilir.
Kaynak: Altunişik, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yildirim, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 226, 103-118.
Verilerinizin analizi ve yorumlanması konusunda, akademik alanda her konuda yardıma ihtiyacınız varsa, uzman ekibimizle birlikte size yardımcı olmaktan mutluluk duyarız. Projelerinizin gereksinimlerini değerlendirebilir, size en uygun hizmetleri sunabiliriz. İletişime geçmek ve daha fazla bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.